De anticonceptiepil en de mensenrechten.

[Klaas Vaak]

Soms lees je iets in de krant wat je intrigeert, het laat je niet weer los omdat het je principieel tegen de borst stuit.
gebruikte argument wordt wel vaker(mis)bruikt voor een of ander nobel doel, dit keer ging het over het schrappen van de anticonceptiepil uit het basispakket. Let wel!!! Daar gaat het me niet om, of de anticonceptiepil wel of niet in het basispakket hoort, maar om het argument dat de heer Hogerzeil gebruikt.


Gratis pil een mensenrecht?

Prof. Hans Hogerzeil van Global Health UMC Groningen noemt het schrappen van de pil uit het basispakket van de zorgverzekeraars voor vrouwen van 21 tot 25 jaar een schending van de mensenrechten. ( DVHN donderdag, 21 maart.)
Om te beginnen eerst iets over mijn visie op de mensenrechten.
“Mensenrechten bestaan niet”, is het klassiek conservatief-liberale standpunt. Daar is veel voor te zeggen, dit idee behelst namelijk dat de mens in de eerste plaats de plicht heeft om in eigen behoeften te voorzien en daarnaast de plicht zijn medemens fatsoenlijk te behandelen, inclusief het verstrekken van de nodige zorg en medicamenten, aan hulpbehoevenden, indien beschikbaar. Dit weigeren, mits voorhanden, zou immers wel inhumaan zijn, maar van enig recht is hier geen sprake. Hoe groot de consensus over het realiseren van de ”Universele Rechten van de mens” ook mag zijn, dat gewenste ideaal maakt het nog niet tot een recht, om over het recht op middeltjes of gunsten ter bevordering van bepaalde lusten en begeertes maar helemaal te zwijgen. Sinds mensenheugenis lag de verantwoordelijkheid en plicht ter voorkoming van ongewenste zwangerschap bij de betreffende man en vrouw zelf. Onze (voor)ouders zijn ook jong geweest, hadden dezelfde verlangens, behoeftes en dromen als de huidige jeugd. Ik zou niet weten waarom een hoger welvaartspeil en/of medische vooruitgang een eind maakt aan dat natuurlijk opgelegde principe van plicht en eigen verantwoordelijkheid.



In feite pleit de heer Hogerzeil voor een aanvulling op de door de VN geopperde “Universele Rechten” van de mens, waaronder het “recht” op een behoorlijke levensstandaard (toereikende gezondheidszorg, voeding, kleding, huisvesting). Het woord “Universeel” beoogd dat het hier gaat om iets dat geldt voor alle mensen, maar we weten allemaal dat voor het merendeel van de mensheid, deze ”rechten” onrealistisch en absolute fictie is.
Maar stel je voor dat alleen al de materiële ”rechten” wel massaal zouden kunnen worden opgeëist, al dan niet via de rechter. Chaos en economische ontwrichting zouden onvermijdelijk zijn omdat het de mens ontslaat van zijn eigen verantwoordelijkheid. Een voorstel in 1998 tot opneming van een lijst van plichten van de mens, door o.a de theoloog Hans Kung mistte voldoende draagvlak. Men beseft blijkbaar niet dat de eenzijdige fixatie op mensenrechten ook wel eens averechts kan werken. Het eerste wat bv een verdachte bij zijn arrestatie te horen krijgt, zijn zijn rechten, hoogstwaarschijnlijk heeft niemand hem ooit op zijn plichten gewezen.
Een en ander wordt duidelijk in voorbeeld bv artikel 3: “Een ieder heeft het recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid (lichamelijke integriteit)van zijn persoon”.
Hier is duidelijk dat niet het toekennen van het “recht”, maar het bijgebrachte plichtsbesef van de ander, om die integriteit niet te schenden, van doorslaggevende betekenis is. Alleen al het feit dat in ons land1 op de 4 kinderen in meer of minder ernstige mate worden misbruikt, betekent dus dat in een land dat zich beschaafd noemt, dit artikel veelvuldig wordt geschonden. De Universele Mensenrechten zijn dus loze beloften die niet te garanderen zijn en dat maakt deze tot niets meer dan holle frasen.
Wat denkt uzelf, welke van de twee morele principes het beste in de mens naar boven haalt? Een samenleving waar de nadruk ligt op de plichten vd mens, of een samenleving waar de “rechten” voortdurend worden benadrukt.

Een citaat: “Als we deze vrouwen negeren, dan belemmeren we hun mogelijkheden tot emancipatie en hun zelfbeschikkingsrecht.”
Tja, als je zwanger worden ziet als een onvermijdelijk natuurverschijnsel, dan kom je soms tot vreemde conclusies. Verder gebruikt hij het argument dat men het recht heeft op toegang tot geneesmiddelen. Dat is vreemd, want volgens medische termen is zwanger zijn of worden geen blijvende aandoening of ziekte, integendeel, doorgaans is men dan kerngezond. In dit opzicht is de pil dus geen medicijn of geneesmiddel, in feite is het een middel, vergelijkbaar met een pakje sigaretten voor een roker.

Verlichte zielen mogen dan graag koketteren met zoiets als “onvervreemdbare mensenrechten” en het ontwerp ervan gebruiken als kapstok om allerlei leuke dingetjes aan op te hangen.

Pleiten voor de pil in het basis pakket is prima, maar dan niet met oneigenlijke argumenten. Immers, wat is het volgende onderwerp op het utopisch verlanglijstje van de naïeve idealist? Het recht op een lang, gelukkig en gezond leven, of het recht op een Smartfone voor de leeftijdscategorie van 15 tot 21 jaar? Want zonder zo,n hebbeding heb je als puber toch zeker ook geen leven?