Ongelijkheid, vloek of zegen?

[Klaas Vaak]

Nederland heeft een riante verzorgingsstaat. Die hebben we te danken aan onze – typisch Nederlandse – egalitaire inborst. Althans, dat denken we graag. Maar de geschiedenis leert een andere les: niet onze volksaard, maar een verwoestende oorlog en een dictatoriale minister brachten gelijkheid naar ons land.

Nederland is een mooi land. Wie geboren wordt op dat hele kleine stukje aarde, mag zich gelukkig prijzen. Een Nederlands paspoort is miljoenen waard. Het geeft je toegang tot talloze aangeharkte parkjes, wegen met krijtwitte strepen en zwaar gesubsidieerde rijtjeshuizen. Dat kleine, bordeauxrode boekje geeft je recht op tientallen jaren aan onderwijs, uitstekende zorg en – mocht het nodig zijn – een uitkering die even hoog is als het mediane loon Het mediane jaarloon in de EU (28 landen) is volgens Eurostat ongeveer 15.000 euro. Dat is vergelijkbaar met bijstand + toeslagen in Nederland. in de Europese Unie.

Natuurlijk, om de zoveel tijd roept een politicus of columnist dat de solidariteit weer eens wordt afgebroken. Maar ondertussen maakt meer dan 90 procent van alle Nederlanders gewoon nog gebruik van een sociale regeling, is het onderwijsstelsel buitengewoon toegankelijk en ligt de eigen bijdrage van zieken vrijwel nergens zo laag. Meer dan 90 procent kent bovendien iemand die een uitkering ontvangt, de helft geeft aan eens een uitkering te hebben gehad en meer dan de helft denkt Dit blijkt uit onderzoek van de socioloog Wim van Oorschot. er ooit een nodig te hebben.

En dan nóg vindt twee derde van alle Nederlanders de welvaartsverschillen te groot.

https://decorrespondent.nl/2083/Wie-iet ... 5-7cc14e52


Pleidooi voor een basisinkomen.

https://medium.com/@ronaldmulder/laten- ... 0223eb2772

[Klaas Vaak]

Leve de verzorgingsstaat.

Stop de uitverkoop van de beschaving stond boven een manifest
dat op 1 mei 2001 op de opiniepagina van NRC Handelsblad
stond. Het was een noodkreet tegen de afbraak van de publieke
sector, het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid. ‘Als de
beschaving een kleed is dat mensen door de eeuwen heen samen
hebben geweven, dan zien we nu de ontrafeling van dat kleed.’
Het manifest werd gepresenteerd als een “burgerinitiatief” en
was ondertekend door onder meer milieuactivist Wouter van
Dieren, cabaretier Freek de Jonge, zanger Bob Fosko, schrijver
Karel Glastra van Loon, econoom Arjo Klamer, tv-producent
Harry de Winter, dichter-huisvriend van de Koninklijke familie
Huub Oosterhuis. En door Jan Marijnissen, politiek leider van
de Socialistische Partij. Het initiatief was dan ook afkomstig
uit de koker van de SP die hiermee een campagne startte tegen
privatiseringen en hervormingen van de sociale zekerheid.
Paars
Mei 2001: de 21ste eeuw was optimistisch begonnen. De politiek
was stabiel, het Paarse kabinet was populair. Nederlanders
waren over het algemeen tevreden en het land was welvarender
dan ooit. De gulden circuleerde nog, de overheidsfinanciën
waren op orde, het geld klotste tegen de plinten, zoals minister
van Financiën Gerrit Zalm placht te zeggen. Een jaar later, op
6 mei 2002, werd Pim Fortuyn vermoord en raakte Nederland
op drift.
Sindsdien is het gemeengoed om vast te stellen dat de Paarse
kabinetten er een puinhoop van hebben gemaakt en dat de
afbraak van de publieke sector, de sociale zekerheid en de zorg
onbarmhartig zijn doorgegaan. Het huidige kabinet heeft er
zelfs een rechtvaardiging voor gevonden: de verzorgingsstaat is
voorbij, leve de participatiesamenleving.
Afbraak
Nu zal niemand ontkennen dat er veel is veranderd. Na de
klappen van de financiële crisis is de economie nauwelijks
gegroeid, stagneert de koopkracht, stijgt de werkloosheid en is
de staatsschuld opgelopen. Welvaartsgroei waarop was gerekend,
heeft zich niet voorgedaan en op de een of andere manier
moet die kloof worden gedicht.
Er is bezuinigd en de collectieve lasten zijn verzwaard, want er bestaat niet zoiets als een gratis lunch om uit een diepe crisis te komen.
Maar afbraak van de beschaving en puinhopen van de verzorgingsstaat?
De nuchtere cijfers van het Centraal Planbureau vertellen
een ander verhaal. In 2001 bedroegen de collectieve uitgaven
voor openbaar bestuur 10,5 procent, voor onderwijs 4,9
procent, voor de zorg 6,2 procent en voor de sociale zekerheid
11,1 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dezelfde
collectieve uitgaven bedragen volgens het CPB in 2014: 10 procent
voor openbaar bestuur, 5,4 procent voor onderwijs, 11,2
procent voor de zorg en 13,8 procent voor de sociale zekerheid.
De totale collectieve uitgaven waren in 2001 45 procent, in
2014 bedragen ze ruim 50 procent van het bbp.
Méér geld naar sociale zekerheid
Afgezet tegen de omvang van de Nederlandse economie gaat er
dit jaar dus meer geld naar de collectieve sector, onderwijs, zorg
en sociale zekerheid dan veertien jaar geleden. Ook in euro’s,
want de economie is tussen 2001 en 2014 – ondanks vijf
magere crisisjaren – met ruim twaalf procent in omvang toegenomen.
We geven in Nederland dit jaar aanzienlijk meer uit aan
zorg en sociale zekerheid dan toen de euro werd ingevoerd.
Hier zijn simpele verklaringen voor. De naoorlogse babyboomgeneratie
gaat met pensioen en meer mensen ontvangen AOW;
door de recessie zijn er meer werklozen die een uitkering ontvangen.
Ook al wordt er bezuinigd, de uitgaven voor de sociale
zekerheid stijgen.
Hetzelfde doet zich voor bij de zorg: ondanks bezuinigingen
stijgen de uitgaven door de toegenomen vraag, een breder aanbod
en duurdere medische technologie.
Dit staat haaks op de beleving van veel mensen. De maatschappelijke
onvrede komt deels voort uit de overtuiging dat het
sinds de euro allemaal minder is dan in het gulden-tijdperk. En
dat er in de zorg- en sociale zekerheidsuitgaven drastisch wordt
gesneden. Het is alleen niet waar. We geven meer geld uit aan de
verzorgingsstaat dan ooit tevoren. Misschien toch een kwestie
van beschaving. <


© Roel Janssen, Den Haag